Anemie (bloedarmoede)

In deze blog ga ik vertellen over wat anemieën zijn en de bekendste soorten. Ook ga ik een paar casussen bespreken

Een anemie betekent wanneer er te weinig hemoglobine (Hb) in het bloed aanwezig is. In de rode bloedcellen (erytrocyten) zitten 4 heemgroepen met Fe2+. Op iedere heem groep kan 1 O2 binden. Er kunnen dus 4 zuurstof atomen binden in iedere rode bloedcel. Er zijn veel rode bloedcellen nodig om het lichaam te voorzien van zuurstof. Een anemie kan verschillende oorzaken hebben. (Na de verschillende soorten anemieën ga ik verder op het interpreteren van de resultaten + een paar casus vragen)

De meest voorkomende anemie is de Microcytaire anemie. Dit betekent dat de rode bloedcellen heel klein zijn en hierdoor moeilijker de zuurstof door het lichaam kan vervoeren.

De oorzaak is vaak een ijzergebrek. Wanneer je een ijzergebrek hebt krijg je hypochrome ery's. (de ery's zijn niet goed gevuld). Een microcytaire anemie kan ook worden veroorzaakt door sikkelcelanemie (maanvormige ery's), loodvergiftiging of een chronische ziekte.

Afbeelding 1: Diff met maanvormige ery's

Je kan ook een normocytaire anemie hebben. De ery's hebben de normale vorm en grootte. Alleen zijn er minder ery's aanwezig. Dit kan komen door:

- Een hemolytische anemie. Erytrocyten hebben een beperkte levensduur (+/- 120 dagen) Hierna worden ze afgebroken en in het beenmerg worden nieuwe rode bloedcellen gemaakt. Bij sommige mensen is de levensduur van de ery eerder dan 120 dagen. Wanneer dit rond de 30 dagen is kan het beenmerg niet genoeg nieuwe rode bloedcellen maken.

- Acuut bloedverlies. Het duurt dan even voordat er genoeg rode bloedcellen gevormd worden.

- Beenmergprobleem. Bijvoorbeeld als een patiënt aan de chemo zit of leukemie heeft. Leukemie is wanneer er een overwoekering is van 1 type witte bloedcel. De rode bloedcellen worden hierbij verdrongen.

- Zwangerschap

- Heel soms ijzer, vitamine B12 en foliumzuur te kort. Je hebt dan zowel micro als macrocytaire anemie.

Afbeelding 2: diff van patiënt met leukemie (de paarse cellen zijn witte bloedcellen leukocyten)

Macrocytaire anemie

We hebben het net gehad over een microcytaire anemie. Dit waren kleine erytrocyten. Je kan ook vergrootte erytrocyten hebben. Hierbij spreken we van een Macrocytaire anemie. Deze anemie wordt ook wel megaloblastaire anemie genoemd.

De oorzaken van kunnen zijn:

- Alcoholmisbruik

- Medicatie - Leverziekte

En de laatste type anemie is de Hemolytische anemie. Hemolyse = afbraak van rode bloedcellen. Een erytrocyt heeft geen celkern. Hierdoor kan de cel zichzelf niet herstellen. En na ongeveer 120 dagen is de cel op. Deze wordt afgebroken. Bij sommige mensen is de levensduur van een rode bloedcel korter. Vaak zal dit geen probleem leveren. Vanaf 30 dagen levensduur ontstaan problemen. Dit kan komen door erfelijke factoren. zoals;

- aangeboren aandoening waarbij ery's niet juist functioneren en versneld worden afgebroken. Dit wordt ook wel hemoglobinopathie genoemd.

- congenitale (aangeboren) sferocytose: kleine ronde ery's door het ontbreken van een membraaneiwit.

- congenitale elliptocytose : afwijkende vorm van de rode bloedcellen en vaak gepaard gaan met geelzucht en een vergrote milt.

Vorig jaar heb de aanvraag gekregen op een verdenking van een anemie bij patent 101012. De laboratoriumaanvraag voor een anemie is een Hematologisch bloedonderzoek met de parameters; erytrocyten, hemoglobine, hematocriet, MCV, MCH en MCHC.

Maar hoe weet je wanneer iemand een anemie heeft?

In de aanvraag werden de volgende parameters aangevraagd:

- erytrocyten : rode bloedcellen

- hemoglobine: eiwit met 4 heemgroepen met Fe2+ waar O2 op kan binden. - hematocriet : hoeveelheid rode bloedcellen ten opzichte van het totale bloedvolume.

- MCV : volume van de erytrocyt - MCH : hoeveelheid hemoglobine in de rode bloedcel

- MCHC : hemoglobine concentratie

Dit waren de resultaten uit het bloedsample van patiënt 101012

Wat als eerste opvalt is dat het Hb tussen de referentiewaarde ligt. Bij een anemie is het Hb verlaagd. Wat we ook zien is dat de patient hele grote erys heeft. Omdat het MCV verhoogt is (volume cel). Uit dit onderzoek blijkt dus dat de patient GEEN anemie heeft omdat de Hb normaal is. Hij heeft wel vergrootte ery's. Om te achterhalen waardoor dit zou kunnnen moet een vervolg onderzoek plaats vinden. Bij vergrootte ery's zou de oorzaak kunnen zijn Vitamine B12 en/of foliumzuur tekort.

En als laatste een paar casussen:

Patiënt 1:

- Man 20 (Surinaamse afkomst)

- Al jaren moe bij inspanning

- Af en toe zeer intense pijnaanvallen

- Moeder altijd bloedarmoede gehad

- Lichamelijk onderzoek:

o Bleek, gele sclerae

- Lab:

o Hb 5,5 mmol/l (verlaagd)

o MCV 87

o Reticulocyten sterk verhoogd

o Bilirubine iets verhoogd

Waarschijnlijk een sikkelcel anemie. Deze anemie komt vaak voor bij mensen met een Afrikaanse afkomst. Bij deze anemie is er minder opname van zuurstof.

Een sikkelcelanemie heeft wel iets in z'n voordeel. De ziekte is evolutionair ontstaan in gebieden rondom de evenaar, omdat mensen die drager waren van sikkelcelziekte beter beschermd waren tegen malaria.

Patiënt 2:

- Vrouw 70 jaar

- Vele jaren colitis ulcerosa, nu anemie

- Subicterische sclerae

- Lab:

o Hb 4,6 (8-10)

o MCV 95 fl (80-100)

o Bilirubine 44

o Haptoglobine <0,1

o LDH 310 U/L

o Reticulocyten verhoogd

- Conclusie : hemolytische anemie. Billirubine zit nog in het bloed en er is te weinig haptoglobine om het op te ruimen